TRUNG TÂM CHĂM SÓC NGƯỜI CAO TUỔI BAN NGÀY
Phụ trách: Ts.Bs.Vũ Ngọc Sơn (Phó Hiệu trưởng)
٭ Mục tiêu:
Hướng dẫn và chăm toàn diện người cao tuổi chất lượng cao theo tiêu chuẩn quốc tế và truyền thống đạo đức văn hóa người Việt Nam
Các dịch vụ chính:
– Chăm sóc sức khỏe thể chất
– Chăm sóc sức khỏe tinh thần
– Hỗ trợ và chăm sóc tâm linh
– Dinh dưỡng phù hợp
– Thăm khám và chăm sóc sức khỏe định kỳ
– Điều trị kịp thời và tích cực các bệnh có liên quan
– Phục hồi chức năng
– Thể dục dưỡng sinh
– Các hoạt động trị liệu
– Không gian thoải mái, thư dãn
٭ Các hoạt động hỗ trợ tăng cường sức khỏe tinh thần
– Lao động thư dãn
– Hoạt động từ thiện
– Chia sẻ kinh nghiệm, giáo dục thanh thiếu niên
– Câu lạc bộ sáng tác thơ văn
– Hồi ký
– Các hoạt động du lịch, dã ngoại
٭ Hỗ trợ và chăm sóc tâm linh
Tạo điều kiện thuận lợi thực hành đời sống tâm linh
Mời các chức sắc tôn giáo hỗ trợ tâm linh phù hợp
Các hoạt động hỗ trợ tâm linh khác:
– Thăm viếng các nơi thờ tự
– Tổ chức các buổi nói chuyện chuyên đề
– Tổ chức và thức hiện làm từ thiện, bác ái xã hội
٭ Đối tượng phục vụ
Người cao tuổi có công với dân tộc
Người cao tuổi có nhu cầu trong vaø ngoài nước
Thành viên gia đình người cao tuổi
Người về hưu
Những người khác có nhu cầu
٭ Hình thức tổ chức
Hướng dẫn và chăm sóc ban ngày tại trung tâm
Hướng dẫn, hỗ trợ và chăm sóc tại nhà và cộng đồng theo định hướng lấy gia đình làm trọng tâm
Những hoạt động khác có liên quan.
٭ Liên kết
Các dịch vụ chăm sóc sức khỏe trong nước và quốc tế
Các khu nghỉ mát, dưỡng sinh trong và ngoài nước
Khoa xã hội học trường đại học trong và ngoài nước để cung cấp dịch vụ đào tạo, thực hành
٭ Định hướng
Liên kết hoặc phát triển khu chăm sóc chất lượng cao cho người cao tuổi tại Củ Chi, Đức Trọng, Long Hải…
٭ Tài chánh
Cá nhân
Gia đình
Các chính sách xã hội
Các tổ chức
Các hoạt động tiến tới thành lập Trung Tâm Chăm Sóc Ban Ngày.
Trường tham gia khám và phát quà tại Bà Rịa-Vũng Tàu
Thăm Nersing Home Emeritus tại California, USA
Tư Liệu về chương trình Chăm Sóc Ban Ngày
Chương trình “Chăm Sóc Ban Ngày cho Người Cao Tuổi” (Adult Day Care Program), chẳng khác chi các cháu nội ngoại bé bỏng của các cụ tới nhà giữ trẻ khi cha mẹ chúng đi làm.
Chăm Sóc Ban Ngày cung cấp một chương trình được tổ chức chu đáo vào ban ngày, dưới 24 giờ, từ thứ Hai tới thứ Sáu, tại môi trường cộng đồng hài hòa. Chương trình có mục đích hỗ trợ sự độc lập của người cao tuổi đồng thời cũng thăng tiến quan hệ xã hội, sức khỏe tinh thần và thể chất của họ. Đúng như định nghĩa của cơ quan Y tế Thế giới, là một cơ thể chỉ khỏe mạnh khi không có bệnh về tinh thần, thể xác cộng thêm sự hài hòa xã hội.
Các dịch vụ bao gồm nhiều sinh hoạt khác nhau phù hợp với nhu cầu và sự ưa thích của thân chủ, có bữa ăn đầy đủ chất dinh dưỡng và có người giới thiệu, hướng dẫn thân chủ sử dụng các nguồn phúc lợi tại địa phương. Các dịch vụ của trung tâm phải được thực hiện tại nhà hoặc một trung tâm được chính quyền thừa nhận là đã hội đủ các tiêu chuẩn về việc thành lập chương trình.
Chương Trình đặt trọng tâm vào hai điểm chính:
– Thứ nhất là cung cấp cho người cao tuổi cơ hội tạm rời mái ấm gia đình trong mấy giờ mỗi ngày và được chăm sóc, khích lệ cả hai mặt tinh thần và xã hội cũng như có cơ hội gặp gỡ tiếp xúc vui chơi với người khác.
– Thứ hai là để cho người chăm sóc các cụ có một số thời gian rảnh rỗi giải quyết việc riêng và nghỉ ngơi, thư giãn, tránh bị kiệt sức.
Chương trình là một phương thức trì hoãn, thay thế cho sự đưa người già vào bệnh viện hoăc nhà dưỡng lão (nursing home) cũng như thừa nhận sức mạnh và ước muốn tự chủ, độc lập của họ. Và đồng thời cũng tiết kiệm nhiều tiền cho ngân sách quốc gia, gia đình, nếu các cụ phải nhập bệnh viện.
Mục đích
Dịch vụ chăm sóc ban ngày có ba mục đích chính: duy trì tốt tình trạng sức khỏe và giao tế xã hội của người già, phục hồi khả năng của họ và giúp người chăm sóc có thì giờ nghỉ ngơi.
Có ba mẫu trung tâm được nêu ra:
1. Mô hình I cung cấp dịch vụ y tế, phục hồi khả năng cho những người rất kém sức khỏe, người mới từ bệnh viện ra. Nếu không có chương trình ban ngày này, họ có thể sẽ được đưa vào các trung tâm chăm sóc có điều dưỡng viên.
Trung tâm có nhiều chuyên viên khác nhau như vật lý trị liệu, hướng dẫn nghề, luyện tiếng nói, giải trí… để phục vụ thân chủ, qua sự hướng dẫn của bác sĩ riêng mỗi người già. Trung tâm cũng giúp thân nhân có thêm kiến thức về việc chăm sóc người đau bệnh.
2. Mô hình II có tính cách bảo trì (maintenance) đối với người cao tuổi có nhiều rủi ro bệnh tật. Trung tâm cung cấp các dịch vụ như giám sát sinh hoạt, tư vấn tâm lý xã hội, hướng dẫn dinh dưỡng, theo dõi tình trạng sức khỏe. Thân chủ được các bác sĩ riêng hoặc các trung tâm y tế giới thiệu tới. Chương trình nhắm vào việc tránh cho thân chủ khỏi phải vào bệnh viện và cũng để giúp thân nhân chăm sóc có thì giờ nghỉ ngơi, làm công việc cần thiết khác.
3. Mô hình III có tính cách tâm lý-xã hội đối với người cao tuổi yếu đuối, sống cô lập xa cách xã hội. Thân chủ được sinh hoạt trong môi trường an toàn. Các dịch vụ do trung tâm cung cấp đều nhắm mục đích giúp thân chủ duy trì sự giao tiếp xã hội, tránh sa sút tinh thần và thể chất.
Nhân viên của trung tâm có thể gồm có một cán bộ xã hội, một điều dưỡng viên bán thời gian, một người phụ trách các sinh hoạt hàng ngày, một số thiện nguyện viên.
Trên thực tế, có hai loại trung tâm thường thấy:
– Adult day care là chương trình ban ngày để cung cấp sự chăm sóc cho người trưởng thành bị đau ốm, tàn tật nhưng không cần dịch vụ của điều dưỡng viên hoặc chuyên viên phục hồi, dưới sự giám thị của bác sĩ của bệnh nhân.
– Adult day health care là một ADS nhưng có thêm điều dưỡng viên, chuyên viên phục hồi chức năng để chăm sóc khách hàng.
Cũng có thể là hai chương trình này thành lập tại cùng một địa điểm. Thân chủ ghi danh vào chương trình mà họ thấy cần và các sinh hoạt, dịch vụ do cùng một nhóm nhân viên cung cấp.
Nói chung, các trung tâm có những mục tiêu như sau:
Đẩy mạnh tới tối đa mức độ độc lập của thân chủ.
– Duy trì mức độ sinh hoạt hiện tại của thân chủ đồng thời phòng tránh hoặc trì hoãn sự suy thoái các chức năng cơ thể.
– Cung cấp các dịch vụ như ước định tình trạng sức khỏe thân chủ, giúp uống thuốc, giúp các sinh hoạt căn bản ban ngày, cung cấp giải trí, vận động, tư vấn, tạo cơ hội giao tiếp với người khác.
– Cung cấp sự hỗ trợ, nghỉ ngơi và huấn luyện cho gia đình và người chăm sóc.
Trước khi hoạt động, các trung tâm đều phải xin phép thành lập và tuân theo các quy luật của chính quyền địa phương về tổ chức cũng như điều hành.
Cần phân biệt ADS với Trung tâm Cao niên (Senior Center) và Nhà Dưỡng Lão (Nursing Home).
ADC và Khu Người Già có điểm tương đồng là cả hai đều cung cấp các dịch vụ giải trí, giao tiếp xã hội, bữa ăn và chuyên chở nhưng khu người già không đặt tiêu chuẩn chữa trị cho thân chủ.
Với viện dưỡng lão thì thân chủ sống luôn ở trong đó chứ không chỉ sinh hoạt một số giờ vào ban ngày như ADS.
Tổ chức
Một cách tổng quát, mỗi trung tâm phải có một số dịch vụ như sau:
1. Dịch vụ y tế để theo dõi tình trạng sức khỏe của thân chủ, giúp đỡ dùng dược phẩm.
2. Ẩm thực với bữa ăn chính và giữa bữa cũng như tư vấn về dinh dưỡng.
3. Giải trí, sinh hoạt với các chương trình khác nhau trong ngày để khích lệ thân chủ tham gia.
4. Tư vấn xã hội.
5. Các chuyên viên vật lý trị liệu, điều chỉnh tiếng nói, phục hồi chức năng.
6. Chuyên chở thân chủ tới và rời trung tâm.
7. Thiện nguyện viên.
Thông thường thì cứ một nhân viên phục vụ cho tám thân chủ.
Khách hàng
Thân chủ của ADS là những người có khó khăn như sau:
1. Không thực hiện được các sinh hoạt căn bản hàng ngày (Activities of Daily Living) như tắm rửa, mặc quần áo, đi vệ sinh, chuyển mình, kiểm soát đại tiểu tiện, ăn uống.
Ngoài ra họ cũng có khó khăn thực hiện các phương tiện duy trì sinh hoạt hàng ngày (Instrumental ADL) như trả tiền nợ, nấu ăn, đi mua sắm, giặt quần áo, dùng điện thoại.
2. Một số người sống một mình và không tự chăm sóc được.
3. Một số người sống với thân nhân, nhưng cần ADS để thân nhân có thì giờ nghỉ ngơi và làm công việc cần thiết khác.
4. Người mới xuất bệnh viện, cần hỗ trợ để trở lại sinh hoạt bình thường trong cộng đồng.
ADS không nhận thân chủ nằm liệt giường, nghiện ngập, có hành động nguy hiểm đối với bản thân và người khác, không có nhu cầu y tế và không thực tâm muốn tham gia.
Quyền hạn thân chủ
Khi tham gia chương trình, thân chủ có một số quyền hạn mà trung tâm phải tôn trọng:
– Có quyền được đối xử như một người trưởng thành với sự kính trọng tương xứng.
– Có quyền tham dự vào một chương trình với các dịch vụ và sinh hoạt có mục đích thăng tiến thái độ tích cực của con người.
– Có quyền tham dự vào một chương trình với các dịch vụ khích lệ sự học hỏi, cải thiện khả năng và sự ham muốn của mỗi cá nhân.
– Có quyền được hỗ trợ, khích lệ duy trì tính cách độc lập trong phạm vi có thể và tham dự vào các sinh hoạt có tác dụng làm tăng tính cách độc lập, tự chủ này.
– Được cung cấp môi trường với các trang thiết bị an toàn, lành mạnh, thoải mái đúng với nhu cầu của mình.
– Tự do tham dự các nghi lễ tôn giáo của mình cũng như tiếp đón các vị lãnh đạo tinh thần.
– Tham dự hoặc rời trung tâm bất cứ lúc nào, ngoại trừ trường hợp người bảo hộ ngăn cấm.
– Có quyền tự quyết định trong phạm vi trung tâm, kể cả các cơ hội góp phần vào việc thiết lập các dịch vụ, có quyền quyết định tham gia hay không đối với bất cứ sinh hoạt nào.
– Không bị cô lập trong phòng hoặc ngồi riêng, kiềm chế, cột trói.
– Có quyền nhận hoặc từ chối chăm sóc y tế.
– Có quyền duy trì tính cách riêng tư, kín đáo.
– Có quyền được thông báo về chủ trương của trung tâm đối với sự tham dự của gia đình với thân chủ.
Trước khi quyết định tham gia vào một trung tâm, người cao tuổi và thân nhân cũng cần tìm hiểu về cách tổ chức cũng như các chương trình của trung tâm coi có đáp ứng nhu cầu của mình không.
Kết luận
Chương Trình Ban Ngày là cơ hội tốt để cho người chăm sóc có thì giờ nghỉ ngơi, có thì giờ làm những việc cá nhân cần thiết mà vẫn an tâm là người thân của mình được chăm sóc chu đáo. Và cũng tránh được ân hận là “đưa người thân vào nhà dưỡng lão”.
Với người cao tuổi thì đây là cơ hội để tiếp tục đời sống độc lập tích cực với cộng đồng với gia đình.
Các cụ sẽ có cơ hội tham gia các sinh hoạt tập thể, những chương trình giải trí lành mạnh, có những cơ hội để duy trì sức khỏe tinh thần và thể chất. Và đặc biệt là tránh được sự phải nhập bệnh viện hoặc vào nhà người già vì những lý do không cần thiết.
Theo Bác sĩ Nguyễn Ý-Đức
Nguồn – Quê Hương Online
1. Khám sức khỏe cho người già khu vực gần trường năm 20.12.2009
2. Khám sức khỏe tại Bình Dương 08.01.2012
3. Khám sức khỏe tại Cần Thơ tháng 10.2009
4. Thăm khu chăm sóc người già Củ Chi 28.02.2010
5. Trung tâm chăm sóc người già